Ιστορικό εύρεσης.

         Τα Αρχεία βρέθηκαν κατά την επίσκεψη, χάριν αναψυχής, με τη σύζυγό μου Ντίνα Βαμβακούλια, μια Κυριακή περί το μήνα Μάρτιο του έτους 1996, στην έξοδο της Πρέβεζας τότε, δεξιά του δρόμου, που οδηγεί στην Άρτα, απέναντι και πολύ κοντά στη πύλη ενός Στρατώνα.  Οι κάτοικοι της περιοχής συνηθίζουν να αποθέτουν εκεί τα μπάζα τους, διότι ο χώρος είναι χαμηλός και βαλτώδης το χειμώνα.  Σύντομα παρατηρήσαμε πρόσφατη απόθεση μπαζών παλαιάς οικίας και σπεύσαμε κατά συνήθεια προς έλεγχο. Ανάμεσα από πλίνθους, κεράμους κ.ά. ανασύραμε (σχεδόν από την επιφάνεια) τέσσερις τόμους παλαιών βιβλίων κατάστιχων, καθώς και τρία παλαιά πουκάμισα γυναικεία μεταξωτά, από τα οποία τα δύο έφεραν ωραιότατα πολύχρωμα κεντήματα στο μπούστο. Θεός ξέρει τι θα υπήρχε ακόμη κάτω από τους τόνος των μπαζών!

Γενική περιγραφή. 

         Η κατάσταση των βιβλίων είναι κακή, από τη φυσική φθορά του χρόνου, αλλά και τη κακοποίηση κατά τη μεταφορά των μπαζών ανάμεσα στις πέτρες και τα χώματα. Δεν φέρουν τα εξώφυλλά τους, προφανώς αποκομμένα κατά τη μεταφορά, παραχώθηκαν στα μπάζα, ενδεχομένως μαζί με άλλους τόμους βιβλίων και εγγράφων.  

Μέρος 1ον.  Αρχείο Μητροπολιτικού Ι. Ναού Αγίου Χαραλάμπους.

1) Βιβλίο Α΄: 
Κατάστιχο ληψοδοσίας (Αναλυτικό Εσόδων – Εξόδων) περιόδου 1885 – 1898.    Διαστάσεις 23,5 Χ 35,3 εκ.   Διασώθηκαν τα φύλλα αριθμημένα χειρογράφως ανά δύο αντικριστές σελίδες (Δούναι–Λαβείν)  από 1 έως 135, δηλ. 370 σελίδες, πλην 15 φύλλων εσωτερικά αποκομμένα (από σελ. 58 έως 71).   Εγγεγραμμένα φύλλα, από 1 έως 79, ενώ τα υπόλοιπα παρέμειναν κενά.  Γραφή  ολίγον επιμελημένη από διάφορα χέρια των εκάστοτε μελών (ταμιών) της εκκλησιαστικής επιτροπής.  Φέρει κακώσεις στις ούγιες των φύλων που δεν επηρέασαν το κείμενο.  Επίσης η συνοχή του χάρτου σε όλα τα φύλλα έχει αποκοπεί βιαίως στο μέσον την άνω πλευράς, καθέτως και σε βάθος από την ούγια, που κυμαίνεται από 11 εκ. στο 1ο φύλλο έως 5 εκ. στο τελευταίο εγγεγραμμένο φύλλο, μειούμενο σταδιακά στα 2 εκ. του τελευταίου φύλλου.  Η στάχωση είναι παντελώς ανύπαρκτη  από διάλυση του νήματος βιβλιοδεσίας  εκ του χρόνου.  Κατάσταση χάρτου μάλλον κακή από ξήρανση της κυτταρίνης λόγω μακροχρόνιας αποθήκευσης σε ιδιαίτερα ξηρό χώρο.

2)  Βιβλίο Β΄:
Κατάστιχο Μερίδων ανά Λογαριασμό (37 τον αριθμό) περιόδου 1898 – 1900.  Διαστάσεις 21,8 Χ 34,5 εκ.   Διασώθηκαν τα φύλλα από 2 έως 33.   Φέρει αρίθμηση τυπογραφική,  καθώς και τις λέξεις Δούναι & Λαβείν στην ελληνική, αλλά με μεγάλα καλλιγραφικά λατινικά στοιχεία (κοινώς φρανκολεβαντίνικα παλαιά, ή σήμερα Greeklish)  που δηλώνουν ότι το βιβλίο παραγγέλθηκε και τυπώθηκε στην αλλοδαπή.  Γραφή επιμελημένη από ένα χέρι, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων αμελούς γραφής από δεύτερο χέρι.  Φέρει σοβαρή κάκωση στη δεξιά κάτω γωνία από βίαιη αποκοπή όλων των φύλλων σε βάθος από 2 έως 4 εκ. επηρεάζοντας ελαφρώς το κείμενο.  Επίσης φέρει έντονους σπίλους από την οξείδωση των μεταλλικών συνδετήρων της στάχωσης, η οποία εκ του λόγου της οξείδωσης είναι παντελώς ανύπαρκτη.  Κατάσταση χάρτου μετρία.

3)  Λυτά έγγραφα:
Ανάμεσα στις σελίδες του Βαβλίου Α΄ υπήρχαν  15 τον αριθμό λυτά έγραφα,  κυρίως αποδείξεις χρημάτων και λογαριασμοί εξόδων, όλα σε καλή κατάσταση.   

         Ήταν φανερό ότι τα μπάζα προέρχονταν από κάποια μεγάλη παλαιά οικία της Πρεβέζης, ίσως αρχοντική, η οποία ανήκε στον έμπορο εισαγωγέα, οι απόγονοι του οποίου κατεδάφισαν, πιθανόν προς ανέγερση νεότερης.   Ο λόγος ύπαρξης και των αντίστοιχων βιβλίων της Εκκλησίας του Αγίου Χαραλάμπους, δεν εξηγείται διαφορετικά παρά μόνον αν υποθέσουμε ότι ο μεγαλέμπορος διετέλεσε και επίτροπος της Εκκλησίας.  Κατά τη παλαιά συνήθεια, τα έγγραφα διαφόρων υπηρεσιών,  όπως υποκαταστημάτων τραπεζών, αλλά και εκκλησιών, διατηρούνταν στην οικία των εκάστοτε διευθυντών ή επιτρόπων και τούτο λόγω έλλειψης χώρου στα γραφεία των ιδρυμάτων.

         Δυστυχώς στα βιβλία του εμπόρου δεν αναφέρεται το όνομά του.  Πιθανόν να υπήρχε στα εξώφυλλα των βιβλίων ή στη προμετωπίδα, τα οποία δεν διασώθηκαν.   

         Μέσα από τα βιβλία της Εκκλησίας (και του εμπόρου) λαμβάνουμε τεκμηριωμένες και ενδιαφέρουσες πληροφορίες, για το θρησκευτικό,  κοινωνικό και οικονομικό βίο της Πρέβεζας, επί 15 σχεδόν συνεχή έτη 1885 – 1900, κι στη συνέχεια από τα βιβλία του εμπόρου, μέχρι το 1918.  Η Πρέβεζα υπήρξε το επίνειο της Ηπείρου και όχι μόνον, αφού τα πλησιέστερα μεγάλα λιμάνια της εποχής ήταν το Δυρράχιο στο Βορά και η Πάτρα στο Νότο.  

Μεταξύ άλλων διαβάζουμε για το πλούσιο κοινωνικό έργο της Μητροπόλεως Νικοπόλεως και Πρεβέζης:
--  Οικονομική μηνιαία συμμετοχή στα ευαγή ιδρύματα της Πρέβεζας όπως: Θεοφάνειο Σχολή, Καστορίτειο Σχολή, Παρθεναγωγείο και Νηπιαγωγείο.

--  Συνδρομή προς πτωχούς ανθρώπους και πτωχές οικογένειες. Εκτός των συνεχών καθημερινών βοηθημάτων, έδιδε κάθε Μεγάλη Πέμπτη σε όλους τους πτωχούς έκτακτο Δώρο Πάσχα.

--  Περίθαλψη ορφανών και νόθων σε μηνιαία βάση με τροφούς της Εκκλησίας.

--  Οικονομική βοήθεια σε εξόριστους, κ.ά.  

Αναλυτικές καταστάσεις των ακίνητων περιουσιακών στοιχείων της Εκκλησίας.
--  Άμεση αναφορά στο κλείσιμο τω ν εκκλησιών από 25 Οκτωβρίου 1890, μέχρι τα Χριστούγεννα. Οι Εκκλησίες έκλεισαν και ακολούθησαν μετά  τα σχολεία, σε διαμαρτυρία για την ανάμιξη των Οθωμανικών δικαστηρίων στις εκκλησιαστικές διαφορές των Χριστιανών. Η ιδιότυπη αυτή αργία ξεκίνησε από  το Πατριαρχείο και έληξε τα Χριστούγεννα, όταν υποχώρησε η Υψηλή Πύλη, μετά από την επέμβαση της Ρωσίας.  

--  Έμμεσες αναφορές για τις επιπτώσεις του ατυχέστατου για τη χώρα μας Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, κατά τον οποίο η Ελλάδα πτώχευσε (για δεύτερη φορά μετά το Τρικούπη) και υποχρεώθηκε σε Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο. Η Πρέβεζα ευρισκόμενη τότε στη παραμεθόριο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αναγκάστηκε λόγω ανεργίας σε μείωση μισθών των εργαζομένων μέχρι και 50 % !  (Επίκαιρο το θέμα).

--  Αναφορά σε θανατηφόρο επιδημία στη Πρέβεζα το έτος 1898 !

--  Διακυμάνσεις του Οθωμανικού νομίσματος σε σχέση με τα Ευρωπαϊκά, με συχνές αναφορές της τρεχούμενης τιμής, χρήσιμες στους ιστορικούς αναλυτές της οικονομίας. 

--  Λεπτομέρειες για το έργο και τις αμοιβές του ζωγράφου Σπυρίδωνα Γαζή ο οποίος αγιογράφησε την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα το 1899.

Τέλος υπάρχουν συνεχείς αναφορές σε επιφανή πρόσωπα της τοπικής κοινωνίας όπως:
Οι Αρχιερείς:  1ος Αμβρόσιος, 2ος  Ιερώνυμος Γοργίας, 3ος Ιωακήμ Σγουρός, 4ος Νεόφυτος Παπακωνσταντίνου, 5ος Κωνσταντίνος Βαφείδης, και 6ος Γαβριήλ Ιατρουδάκης.
Οι Λαϊκοί:  Βαρζέλης Θεόδωρος και Απόστολος ευεργέτες,  Καραπάνος Κ. δωρητής,  Κονεμένος Καίσαρας ευεργέτης, Σκέφερης Αναστάσιος και Δημήτριος του Π. και άλλοι.   

Ας παρακολουθήσουμε λοιπόν τη ζωή στη Πρέβεζα από τα Βιβλία του Αγίου Χαραλάμπους στα τέλη το 19ου αι.

Σύντομα θα παρουσιάσω και τα βιβλία του Πρεβεζάνου έμπορα Εισαγωγέα–Εξαγωγέα περιόδου 1911 – 1918.

 2- Βιβλίο Α’ Εσόδων – εξόδων σε μορφή pdf.

 3- Βιβλίο Β’ Μερίδων σε μορφή pdf

 4- Λυτά Έγγραφα σε μορφή pdf

Τοπωνύμια Αρχείου Αγ. Χαραλάμπους Πρεβέζης

Λεξιλόγιο Αρχείου Αγ. Χαραλάμπους Πρεβέζης

Ονόματα Αρχείου Αγ. Χαραλάμπους Πρεβέζης

Νίκος Κουμπέτσος, Ξυλόκαστρο.
Τηλ. 27430 22152. 
E-mail:  This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it

===