Της Ν. Κοντράρου – Ρασσιά
Από την «Ελευθεροτυπία»

Μια συλλογή δέκα αρχαιοτήτων παρέδωσαν τελευταία στο κράτος πολίτες της Αρκαδίας, καλωσορίζοντας έτσι τη νεοσύστατη Εφορεία Αρχαιοτήτων (ΛΘ'ΕΠΚΑ) Τρίπολης.

Οι προσφορές τους, απ' ό,τι φαίνεται, δεν είναι ευκαταφρόνητες. Ενα χάλκινο ειδώλιο Γεωμετρικών χρόνων, ένας κορμός αγάλματος, αρχιτεκτονικά μέλη, επιτύμβιες και αναθηματικές στήλες, αγγεία, όπλα κ.λπ. περιλαμβάνονται στα αρχαία που παραδόθηκαν στον έφορο Μιχάλη Πετρόπουλο. Εντελώς πρόσφατα του παραδόθηκε και το σημαντικότερο ίσως από όλα τα ευρήματα, όπως μας είπε ο ίδιος. Πρόκειται για ένα ψήφισμα, που παρουσιάζει πολύ ενδιαφέρον για την ιστορία της Αρκαδίας. Σώζεται, όμως, αποσπασματικά και γίνεται προσπάθεια να αναγνωσθεί το κείμενό του που αναφέρεται σε κάποια συμμαχία πόλης. Τα παραδοθέντα αρχαία προέρχονται από διάφορες περιοχές του νομού, όπως από τη Χρούσα, τη Σκυρίτιδα, τη Μεγαλόπολη, το Άστρος Κυνουρίας και άλλες.

Οι Αρκάδες φαίνεται πως φύλαγαν χρόνια τα αρχαία στα σπίτια τους, γιατί η Εφορεία Αρχαιοτήτων δεν ήταν στην περιοχή τους, ούτε καν στον ίδιο νομό. Ηταν στη Σπάρτη (Ν. Λακωνίας), πράγμα που γι' αυτούς σήμαινε ότι θα πλούτιζαν το Αρχαιολογικό Μουσείο ενός άλλου νομού, εν προκειμένω της Σπάρτης (που μένει εδώ και πολλά χρόνια κλειστό, χωρίς να κτίζεται και το νέο). Τώρα ξέρουν πως κάποτε θα τα καμαρώσουν στις προθήκες του Μουσείου της Τρίπολης.

Οι αρχαιολόγοι της ΛΘ'ΕΠΚΑ Τρίπολης από τον Μάιο του 2006, που άρχισε η λειτουργία της, έχουν οργώσει την ορεινή Αρκαδία και έχουν πολλές φορές προλάβει καταστροφές αρχαιοτήτων, αφού παρακολουθούν τις διάφορες εκσκαφές οικοδομημάτων. Ετσι έχουν φέρει στο φως σημαντικά κατάλοιπα προϊστορικών και κλασικών χρόνων: οικισμούς, νεκροταφεία, δρόμους και λατομεία σε ολόκληρο το νομό.

Η πιο σημαντική ωστόσο ανασκαφή της Εφορείας γίνεται τα τελευταία χρόνια στο Λύκαιον  Όρος (30 χλμ. από τη Μεγαλόπολη) σε συνεργασία με την Αμερικάνικη Σχολή Κλασικών Σπουδών. Στην κορυφή του βουνού έχει βρεθεί ο χωμάτινος βωμός του Διός, μια υπαίθρια πανάρχαιη λατρεία του πατέρα των θεών. Όταν ο Παυσανίας αναφέρεται σε αυτό το βωμό, αφήνει να εννοηθεί ότι θυσιάζονταν εκεί παιδιά. Η ανασκαφική έρευνα, που γίνεται από το 2007, δεν έχει ακόμη αποδείξει κάτι τέτοιο. «Βρήκαμε πολλά οστά ζώων, αλλά κανένα ανθρώπινο», μας λέει ο κ. Πετρόπουλος.

Διακόσια μέτρα χαμηλότερα από το βωμό δημιουργείται ένα πλάτωμα, που εξυπηρετεί, όπως όλα δείχνουν, μεγάλους αθλητικούς αγώνες, «Τα Λύκαια». Όλες οι εγκαταστάσεις, το στάδιο, ο ξενώνας, τα λουτρά και μια στοά, χρονολογούνται στον 4ο-3ο αι. π.Χ. Τα όστρακα, όμως, που βρέθηκαν στη στάχτη του βωμού ανάγονται σε πολύ πρωιμότερα χρόνια, είναι μυκηναϊκά. Αυτό σημαίνει ότι η λατρεία του Διός εκεί δεν ξεκίνησε τον 10ο ή 8ο αι. π.Χ., όπως ήξεραν μέχρι τώρα, αλλά 3-4 αιώνες νωρίτερα, στα μυκηναϊκά χρόνια. Ενδεχομένως να αληθεύει και η τοπική παράδοση, που λέει ότι οι Αρκάδες τελούσαν τους αρχαιότερους αθλητικούς αγώνες, παλαιότερους και από τους Ολυμπιακούς. Δύσκολα, όμως, μπορεί να αποδειχθεί η εικασία ότι ο πατέρας των Ολύμπιων θεών γεννήθηκε στην κορυφή των αρκαδικών βουνών, στο Λύκαιον, και δεν είναι κρητογενής όπως πιστεύεται.

Arcadians
Δευτέρα 22 Φεβρουαρίου 2010