Παρουσίαση του Βιβλίου-Πηγή με τίτλο «Η διδασκαλία των Μαθηματικών στην Ελλάδα κατά τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας, σύμφωνα με τον κώδικα 72 του 18ου αι. της Βιβλιοθήκης της Δημητσάνας, Εισαγωγή, Έκδοση και Σχόλια».

     Μετά από πολυετή ερευνητική εργασία είμαι στην ευχάριστη θέση να παρουσιάσω τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τη μελέτη και αξιολόγηση του περιεχομένου του κώδικα 72 της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Δημητσάνας. Οφείλω λοιπόν κατ' αρχάς να ευχαριστήσω τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Βιβλιοθήκης, για την ευγενική και άμεση παραχώρηση του περιεχομένου του κώδικα 72 σε ηλεκτρονική μορφή. Ευχαριστώ επίσης τον αείμνηστο Καθηγητή και Πρόεδρο της Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών κ. Αναστάσιο Γριτσόπουλο, καθώς και τον Διευθυντή του Κ.Ν.Ε. του Ε.Ι.Ε. κ. Ιωάννη Καρά για τις πολύτιμες συμβουλές τους. Τέλος ευχαριστώ τον σύζυγό μου και Καθηγητή Μαθηματικών κ. Χρήστο Πύλια για τη συμπαράσταση και στήριξη που μου παρείχε καθ' όλη τη μακρά διάρκεια της επιστημονικής μελέτης, αλλά και για τις εύστοχες παρατηρήσεις του που βοήθησαν στη βελτίωση της ποιότητας αυτού του έργου.

     Ο κώδικας 72 είναι ένα χειρόγραφο του 18ου αιώνα με τον τίτλο «Μαθηματάριο», και σύμφωνα με όλα τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα, αποτελεί πνευματική δημιουργία του Νικηφόρου Θεοτόκη, ο οποίος τον 18ον αιώνα πρωτοεισήγαγε τα Μαθηματικά στο αναλυτικό πρόγραμμα των σχολείων της πατρίδας μας. Το περιεχόμενο του κώδικα 72 αφορά σε ύλη Ευκλείδειας Γεωμετρίας καθώς και Αριθμητικής, η οποία διδασκόταν τον 18ο αιώνα στη Δημητσάνα και σε άλλα ελληνικά σχολεία. Το κείμενο του χειρογράφου μετεγράφη και στη συνέχεια σχολιάστηκε μαθηματικώς από εμένα. Τα μαθηματικά σχόλια γράφηκαν με στόχο την παρουσίαση των ορισμών, θεωρημάτων, προτάσεων, λημμάτων, κ.λπ., καθώς και των αποδείξεων, με τρόπο που να είναι προσιτός στο σύγχρονο μαθηματικό, και γενικώτερα στον επιστήμονα ο οποίος επιθυμεί να ασχοληθεί με την ιστορία των Μαθηματικών, και ιδιαίτερα με τη διδασκαλία των Μαθηματικών κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Τέλος γράφηκε η Εισαγωγή, στην οποία αναφέρονται τα συμπεράσματα που πρέκυψαν από την όλη ερευνητική μελέτη. Αυτά σχετίζονται εκτός των άλλων με την ταυτότητα του συγγραφέα του κώδικα, αλλά και με ιστορική αναδρομή που γίνεται με σκοπό τη σύνδεση της εκπαιδευτικής πρακτικής στην Ελλάδα από την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας.

 

     Ο αναγνώστης θα έχει την ευκαιρία να διαπιστώσει ότι τα συμπεράσματα εκφράζονται όχι αβασάνιστα και με κάθε επιφύλαξη, καθώς θεωρώ πρωταρχικό καθήκον του ερευνητή την αντικειμενική παρουσίαση των απόψεων, ώστε να αποφεύγονται λαθεμένες εκτιμήσεις σχετικά με τη σπουδαιότητα ή όχι ενός επιστημονικού έργου. Πιστεύω επίσης, ότι ένα γραπτό δημιούργημα οφείλουμε να το μελετούμε και να το εκτιμούμε κατά πρώτο λόγο σε σχέση με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δημιουργήθηκε, και έπειτα σαν μέσο διάδοσης του πολιτισμού. Γι' αυτόν τον λόγο θεώρησα χρήσιμη την παράθεση ιστορικών στοιχείων που περιγράφουν τις συνθήκες διαβίωσης εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων κατά τα τέλη του 18ου αι. στην Πελοπόννησο, ώστε να αντιληφθεί ο αναγνώστης τη δίψα που υπήρχε για μάθηση και ειδικά για τη γεωμετρία την οποία οι μαθηματικοί στην πλειοψηφία μας βλέπουμε με θλίψη να παραγκωνίζεται χρόνο με το χρόνο από τα αναλυτικά προγράμματα των σχολείων μας.

     Αυτό το Βιβλίο-Πηγή για τα Μαθηματικά του 18ου αι., μόλις εκδόθηκε προσφέρθηκε από εμένα στη ψηφιακή Βιβλιοθήκη «ΑΝΕΜΗ» του Πανεπιστημίου της Κρήτης, για να ψηφιοποιηθεί και να είναι στη διάθεση των αναγνωστών. Για να το διαβάσετε ολόκληρο επισκεφθείτε το σύνδεσμο της «Ανέμης» πατώντας εδώ.


Μαρία Χάλκου, Ph.D., M.Sc.
Σχ. Σύμβουλος Μαθηματικών
Α΄ Διεύθυνσης Β΄ θμιας Εκπαίδευσης Αθηνών
Τηλ. 2104619674
E- mail: This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it
Ιστοσελίδες:
http://blogs.sch.gr/mchalkou-p
http://chalkou.blogspot.com

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ο Δικτυακός μας Τόπος ευχαριστεί θερμά την Μάρα Χάλκου για την πολύτιμη προσφορά της προς τους αναγνώστες μας, Αρκάδες και Έλληνες του Κόσμου, που έχουν την δυνατότητα να διαβάσουν ένα σπάνιο Κώδικα της Βιβλιοθήκης Δημητσάνας.  


Arcadians
14 Νοεμβρίου 2009