Γράφει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος
"Από την εφημερίδα «Τα Νέα» Σάββατο 21 Απριλίου 2007"

Η μικρή Ιστορία

--«Το πραξικόπημα της 21^ης Απριλίου 1967 με βρήκε καθηγητή στο Δημόσιο Λύκειο Μοσχάτου. Ήταν από τα λίγα τότε μεικτά Δημόσια Λύκεια της μείζονος πρωτευούσης»--.  

Γυμνασιάρχης ο Τάσος Γριτσόπουλος, λόγιος ειδικευμένος στη Μεσαιωνική και Νεώτερη Λογοτεχνία, την Ιστορία και τη Λαογραφία. Άνθρωπος με συντηρητικές ιδέες, τακτικός επιφυλλιδογράφος της «Καθημερινής», με αφοσιωμένη λατρευτική θα έλεγα αναφορά του στη γενέθλιο Δημητσάνα, με ένα έξοχο «βυζαντινό» χιούμορ, λεπτή ειρωνεία και ανοιχτή στις συναδελφικές παρέες διάθεση. Άνθρωπος δημοκράτης, με την ευρεία σημασία της λέξης. Ως εκ τούτου στη δύσκολη εκείνη περίοδο λειτούργησε ως κυματοθραύστης όσων από μας είχαν λογαριασμούς με την Ασφάλεια. Στον σύλλογο εκτός από την αφεντιά μου υπηρετούσε ο Χρήστος Πετάκος, έξοχος φιλόλογος, συγγραφέας εκπαιδευτικών μελετών και λαογραφικών- γλωσσικών (ιδιαίτερα της τσακωνικής διαλέκτου), δεινός, αργότερα φωτισμένος εκπαιδευτικός σύμβουλος και συγγραφέας μιας θεμελιώδους εξαντλητικής ερμηνείας του «Επιταφίου» του Περικλή (έχω παλιότερα αναλυτικά σ΄ αυτή τη σελίδα ασχοληθεί με το μοναδικό αυτό πόνημα).

Ο Πετάκος κι εγώ μαζί με τον Ανδρέα Λεντάκη, τον Βασίλη Κρεμμυδά, τον Καλομοίρη, τον Νίνο Μικελίδη και τη Στέλλα Γεωργακοπούλου (τώρα Γεωργούδη- την καθηγήτρια στο Παρίσι, μεταφράστρια του Βερνάν) είχαμε τολμήσει τότε να ιδρύσουμε τον φοιτητικό σύλλογο της Φιλοσοφικής («Πλάτων»). Οι λογαριασμοί μας, εκτός των άλλων πολιτικών μας δραστηριοτήτων με την

Καμιά φορά η αντίσταση, η υπονόμευση με την ειρωνεία, τον παιγνιώδη τρόπο, ιδιαίτερα στα παιδιά, αποδίδει περισσότερο από τις μπροσούρες και τις θεωρίες

Ασφάλεια, είχαν απασχολήσει βέβαια και το Σπουδαστικό. Ο Μάλλιος και ο Μπάμπαλης με τις αλυσιδίτσες τους ήταν μόνιμοι επισκέπτες στους διαδρόμους της Σχολής (τότε στο ίδιο κτίριο με τη Νομική και το Μαθηματικό, στη Σόλωνος). Ο Γριτσόπουλος ήξερε καλά και τις ιδέες μας και τη δράση μας. Διαφωνούσε θεωρητικά, συζητούσε δημοκρατικά μαζί μας και μετά το πραξικόπημα μας προστάτεψε, ώς το καλοκαίρι των διακοπών με το να μας αφήσει σ΄ ένα εκπαιδευτικό απυρόβλητο.

Πριν από τα γεγονότα δίδασκα εκτός των άλλων μαθημάτων και το μάθημα της «Αγωγής του Πολίτου». Μετά το Πάσχα που άνοιξαν πάλι τα σχολεία, το μάθημα καταργήθηκε και στη θέση του μπήκε το «μάθημα» «Αρχές της Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου». Κεφάλαιο πρώτο: η «επαναστατική διακήρυξη» του «πρωθυπουργού» Κωνσταντίνου Κόλλια. Βασάνισα πολύ τον εαυτό μου πώς θα έπρεπε να χειριστώ το «μάθημα». Να παραιτηθώ, θα θεωρείτο αντίσταση!! Με βοήθησε πολύ ο κύριος Κόινερ του Μπρεχτ. Μπήκα στην τάξη και αφού ανακοίνωσα τα γεγονότα και πριν προβώ στην ανάλυση των θέσεων των πραξικοπηματιών (διάβασα την εγκύκλιο- διαταγή και τις φανερές απειλές της για τους αρνούμενους), συνέδεσα το μάθημα που καταργήθηκε με το πρώτο διάταγμα της «επανάστασης».

Έτσι διάβαζα ένα ένα από το Σύνταγμα τα άρθρα που είχαν ανασταλεί, αναλύοντάς τα και μετά την εγκύκλιο. Έτσι οι μαθητές μου ενημερώθηκαν μεθοδικά ότι απαγορευόταν πια η ελεύθερη έκφραση, η κριτική, το συνέρχεσθαι, ο συνδικαλισμός, το απόρρητο της αλληλογραφίας, το οικογενειακό άσυλο, τα πολιτικά κόμματα κ.λπ.

Όταν τέλειωσα την ενημέρωση, σημείωσα τάχα αφελώς «απ΄ ό,τι διαπιστώνω εκτός των άλλων άρθρων που δεν αναστέλλονται, ισχύει και το 114 που αναθέτει την τήρηση όλων των άρθρων στον πατριωτισμό των Ελλήνων». Έστωσαν μάρτυρες για όλα αυτά οι τότε μαθητές μου Νίκος Σηφουνάκης (νυν ευρωβουλευτής), Τάκης Τζαμαλίκος (τώρα καθηγητής Φιλοσοφίας στο Παν. Θεσσαλονίκης) και Δ. Κουτσουρά- δης (δημοσιο- γράφος) ως εκπρόσω- ποι τριών διαφορετικών πολιτικών τάσεων.

Το πρόβλημά μου όμως παρέμεινε, αφού έπρεπε να αναλύσω τον λόγο του Κόλλια. Επέλεξα μια ακόμη πιο ειρωνική μπρεχτική μέθοδο. Εν πρώτοις είπα στους μαθητές μου πως δεν χρειαζόταν να αγοράσουν καινούργιο τετράδιο. Θα τους υπαγόρευα και θα έγραφαν ό,τι λέω στο πρόχειρό τους, δεδομένου εξάλλου πως το «μάθημα» δεν ήταν εξεταστέο τον Ιούνιο. Βέβαιος πως τα πρόχειρα μετά τη σχολική χρονιά πετιούνται και ακόμη πιο βέβαιος πως ό,τι υπαγόρευα, θα στριμωχνόταν ανάμεσα σε γραμματικές, άλγεβρες, βιολογίες και χημείες, αλλά και ραβασάκια, πειράγματα και βωμολοχίες που συνηθίζονται να γράφονται διαρκούντος του μαθήματος από τους μαθητές στο πρόχειρο.

Έτσι διάβαζα μια παράγραφο του Διαγγέλματος Κόλλια και τον σχολίαζα. Αλλά πώς; Στην έως τότε καθηγητική μου καριέρα δεν είχα ποτέ σε μάθημα, κείμενο βοηθητικό προς τους μαθητές, πανηγυρικό λόγο σε επετείους και βέβαια στον προφορικό λόγο στην τάξη, χρησιμοποιήσει ποτέ την καθαρεύουσα. Έτσι στα σχόλιά μου βηματίζοντας θεατρικά πέρα- δώθε στην τάξη με στεντόρειο στόμφο υπαγόρευα σε μια υπερκαθαρεύουσα, που ο Κόντος και ο Μιστριώτης θα τη θεωρούσαν υπερβολική. Χρησιμοποιώντας και ακατανόητα στους μαθητές μου συντάγματα (ειρήσθω εν παρόδω, παρακατιών, τοις εντευξομένοις, ατρέπτως, ασκαρδαμυκτί κ.λπ.) γελοιοποιούσα μέσω της γλώσσας το περιεχόμενο, ενώ σε οποιονδήποτε έλεγχο η αφοσίωση στην «αγία γλώσσα» θα ενθουσίαζε ακόμη και τον στρατηγό Αγγελή που αργότερα εξέδωσε εγχειρίδιο «περί Ελληνικής Γλώσσης». Δεν είχα στη ζωή μου πιο εύφορη τάξη. Τρανταζόταν η αίθουσα από τα θεμέλια από τα γέλια και για την πόζα μου, τον στόμφο μου και την ακατανόητη ρητορική μου. Θα ήμουν ευτυχής αν κάποιος από κείνους τους μαθητές δεν πέταξε το πρόχειρό του.

Ακόμη και τώρα αγόρια και κορίτσια της τάξης μου το 1967, όταν με συναντούν μού θυμίζουν εκείνες τις ώρες. Μάλιστα, είχε γίνει το αστείο μας τότε όταν βγαίνανε στο προαύλιο για διάλειμμα, να τους θυμίζω επεμβαίνοντας στα πηγαδάκια τους, ότι παραβιάζουν την απαγόρευση, αφού συγκεντρώνονται πάνω από πέντε. Ομάδα μπάσκετ μπορείτε να σχηματίζετε που χρειάζεται πέντε, λέγαμε, αλλά ποδοσφαίρου, με τους έντεκα, όχι!!

Καμιά φορά η αντίσταση, η υπονόμευση με την ειρωνεία, τον παιγνιώδη τρόπο, ιδιαίτερα στα παιδιά, αποδίδει περισσότερο από τις μπροσούρες και τις θεωρίες. Άσχετο το παρακάτω, αλλά ενισχύει την παραπάνω άποψη. Οι μαθητές στις γνωστές πενθήμερες (πενταήμερες κατάντησαν) εκδρομές κλωτσάνε να επισκεφτούν μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους και τα ρέστα. Κάποια λοιπόν φορά που το σχολείο μου θα εξέδραμε στην Κέρκυρα και θα ήμουν συνοδός, φώναξα τον πιο αλητάμπουρα και άσχετο μαθητή, και τάχα αφελώς τού είπα: «Μωρέ κρίμα που θα πάμε στην Κέρκυρα και δεν θα θέλουν να πάμε στο μουσείο. Στο Τμήμα Ανατολικής Τέχνης υπάρχει ένα ινδικό υφαντό όπου απεικονίζονται όλες οι ερωτικές στάσεις που περιγράφει η Κάμα Σούτρα. Αν ξεκλέψουμε καμιά ώρα, μπορούμε οι δυο μας να πάμε να το δούμε».

Ήμουνα βέβαιος πως θα το έκανε βούκινο. Όταν φτάσαμε στο ξενοδοχείο και ο επικεφαλής καθηγητής ανακοίνωσε το πρόγραμμα της διαμονής, με μια φωνή όλοι, κορίτσια και αγόρια, απαίτησαν «πότε θα πάμε στο μουσείο»!!


Arcadians
Τρίτη 13 Ιανουαρίου 2009