Η γενέτειρα του Διός δεν αποκλείεται να τοποθετείται στη φωτεινή κορυφή του όρους Λύκαιο στα σύνορα Αρκαδίας και Μεσσηνίας, κοντά στη Μεγαλόπολη (30 χιλ.), στον λεγόμενο «Όλυμπο της Αρκαδίας», και όχι στην Κρήτη όπως μέχρι σήμερα ξέραμε. Σ' αυτή την κατεύθυνση οδηγούν τα πρόσφατα ευρήματα της ανασκαφικής ομάδας, που ερευνά από το 2004 το μνημείο αυτό με επικεφαλής τους αρχαιολόγους Ντέιβιντ Γκίλμαν Ρομάνο από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια (ΗΠΑ) και Μιχάλη Πετρόπουλο από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Τρίπολης.

Σκάβοντας στη στάχτη του βωμού, στο Ιερό του Λυκαίου Διός, όπως διαβάζουμε στο «Science Daily» της Πενσιλβάνια, ανακάλυψαν κεραμική του 3000 - 1200 π.Χ. και έναν πέτρινο σφραγιδόλιθο (1500-1400 π.Χ.) μινωικής προέλευσης, στοιχεία που αποδεικνύουν ότι είναι πολύ παλαιότερη η λατρεία του Διός εκεί απ' ό,τι εθεωρείτο μέχρι σήμερα. Οι παλαιότεροι ανασκαφείς του ιερού κορυφής του Λυκαίου Όρους είχαν χρονολογήσει μεταξύ των 10ου και 8ου αιώνων π.Χ. τον περίφημο αυτό «βωμό των θυσιών». Ονομάζεται έτσι γιατί έχει συνδεθεί, βάσει αρχαίων πηγών, με ανθρωποθυσίες παιδιών, οι οποίες όμως δεν επιβεβαιώνονται από τα τελευταία ευρήματα. Δεν βρέθηκαν ίχνη παιδικού σκελετικού υλικού, σύμφωνα με τους ανασκαφείς.

Ο βωμός αυτός περιγράφεται ως ένας σωρός από χώμα («το χώμα γης» αναφέρει ο Παυσανίας) και αποτελεί τμήμα ενός μεγάλου υπαίθριου ιερού, του Διός, που βρίσκεται στην υψηλότερη κορυφή του βουνού, σε μια θέση εξαιρετική, ηλιόλουστη και ολόφωτη με απέραντη θέα σε ολόκληρη σχεδόν την Πελοπόννησο.

Στο ιερό αυτό, το οποίο εθεωρείτο πολύ σημαντικό θρησκευτικό κέντρο και ενέπνεε σεβασμό σε όλη την Αρκαδία, συνέβαιναν διάφορα αξιοθαύμαστα και περίεργα πράγματα. Για παράδειγμα, αν τύχαινε ζώα ή άνθρωποι να μπουν στο τέμενος, η είσοδος στο οποίο απαγορευόταν, λένε πως δεν έριχναν σκιά. Επίσης, αν κανείς παρέβαινε τον κανόνα και έμπαινε μέσα, ήταν σίγουρο πως δεν θα ζούσε πάνω από ένα χρόνο.

Μπροστά στο βωμό υψώνονταν δύο κίονες με επίχρυσους αετούς, σύμβολο της δύναμης του ολύμπιου πατέρα. Εκεί, γίνονταν μυστικά (άνθρωπο)θυσίες προς τιμήν του Διός. Οι ντόπιοι πίστευαν στην αρχαιότητα πως στο βουνό αυτό και στη θέση «Κρητέα» γεννήθηκε ο Δίας και ανατράφηκε από τρεις ντόπιες νύμφες: την Αγνώ, τη Νέδα και τη Θεισόα.

Τα ανασκαφικά στρώματα του βωμού έδειξαν συνεχή λατρεία κάποιας θεότητας -μένει να διαπιστωθεί αν αυτή είναι ο Δίας- πολύ πριν από τα αρχαϊκά και γεωμετρικά χρόνια. Βρέθηκαν χάλκινοι τρίποδες και δαχτυλίδια, ασημένια νομίσματα, μινιατούρες αγγείων, σιδερένιες λεπίδες και ένας σιδερένιος οβελός. Η έρευνα, που θα συνεχιστεί ώς το 2010, σύμφωνα με το πρόγραμμα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών και της τοπικής Εφορείας Αρχαιοτήτων, θα δείξει αν η εικασία που διατυπώνεται δειλά τώρα για τη γενέτειρα του Διός ευσταθεί και ανατρέπει την εμπεδωμένη πεποίθηση ότι ο βασιλιάς των θεών γεννήθηκε στην Κρήτη.

Πάντως, δεν είναι η πρώτη φορά που αναφέρεται αυτό το ενδεχόμενο στις πηγές. Ο Καλλίμαχος ο Κυρηναίος στον Ύμνο του προς τον Δία αναφέρει χαρακτηριστικά: «Δία, εσύ λένε ότι γεννήθηκες στα Ιδαία Όρη. Δία, για σένα άλλοι λένε ότι γεννήθηκες στην Αρκαδία, ποιος από τους δύο είπε ψέματα; Οι Κρήτες είναι πάντα ψεύτες, διότι και τάφο για σένα κατασκευάσαν. Εσύ όμως δεν πέθανες. Θα είσαι εσαεί...».

Ν. Κοντράρου - Ρασσιά
Εφημερίδα Ελευθεροτυπία 25 Ιανουαρίου 2008