Αφορμή για τις σκέψεις αυτές, στάθηκε η άγνωστη γιαγιά Παναγιώτα, η 90χρονη Αρκαδιανή από το χωριό Αγάλω (Αραμουζά). Η ζωή της όλη ένα ατελείωτο τραγούδι, ένα μεγάλο παραμύθι στους δρόμους της ζωής.

Η μαγεία της ανθρώπινης ύπαρξης πάει αντάμα με αυτούς που είναι εδώ και αυτούς που έχουν φύγει από κοντά μας. Έχουν φύγει όμως? Και τότε πως εξηγείται η διαρκής αναφορά μας σε αυτούς? Σαν να είναι δίπλα μας, στην παρέα μας, στο τραπέζι μας. Να πίνουν μαζί μας και να μεθάνε από το κόκκινο δυνατό κρασί.

Τα τραγούδια της γιαγιάς Παναγιώτας, ακούγοντάς τα, ένιωσα πως τα ήξερα καλά, δεν τα άκουγα για πρώτη φορά. Ό ίδιος αυτός μαγικός ήχος, έβγαινε τα βράδια με τα καλαμπόκια στα αλώνια. Στο αλώνισμα με τον καυτό ήλιο να πυρώνει το πρόσωπο. Με τα άλογα μουσκεμένα να γυρίζουν σε τρελό χορό γύρω από το στυχερό. Την ώρα που τα γίδια έμπαιναν στο μαντρί και ο τσοπάνης έπαιρνε τη θέση του για το άρμεγμα. Στα πρωινά εκείνα που το σπίτι σαν μελίσσι έπαιρνε ζωή από τις φωνές. Στον καυτό τραχανά με τα χουλιάρια και με την κούπα το κρασί για να δυναμώσει το σώμα. Στο τσεκούρι που κατέβαινε με δύναμη κι έσκιζε το δέντρο για τη φωτιά. Στην πέτρα που πέταγε ο παππούς για να μαζέψει τα γίδια πίσω. Στα ξέφρενα γλέντια πάνω στα ασέλωτα άλογα που τα πηγαίναμε σαν τον άνεμο. Πίσω από τις ξερολιθιές που ερωτευόμασταν κρυφά να μην μας δεί κανένα μάτι. Στα καβούρια που πιάναμε στα ρέματα. Όταν οδηγούσαμε από το καπίστρι τα φορτωμένα άλογα για τον μύλο. Όταν η μυλόπετρα έφερνε τις στροφές της από την πίεση του νερού. Όταν τα βράδια κυνηγούσαμε τις πυγολαμπίδες. Στα παραμύθια της γιαγιάς στο παραγώνι. Όταν κρυφά παίρναμε τα άλογα και αλητεύαμε στα μονοπάτια. Στην Γκούρα που κάναμε τα μπάνια μας στις ατέλειωτες λούτσες της με το πεντακάθαρο νερό. Στο γκρεμισμένο εξωκλήσι του Αγιολιά από τους κεραυνούς.

Οι ήχοι αυτοί βγαίνουν ξεκάθαροι από την γιαγιά Παναγιώτα. Παλαιότερα έβγαιναν από την γιαγιά μου και όλες τις γιαγιάδες του κόσμου, ενός κόσμου που γλέντησε τη ζωή του μοναδικά, μέσα από την αγριότητα της εποχής του.

Την γιαγιά Παναγιώτα είδε και άκουσε να τραγουδά ο Pοussin και εμπνεύστηκε το έργο του "Et in Arcadia ego", για τις γιαγιάδες και τους παππούδες μας έγραψε ο Θεόκριτος τα «Ειδύλλια», για την μοναδική αυτή Αρκαδική φύση και ζωή.  

Οι αρχαίοι ήχοι από την γιαγιά Παναγιώτα, πέρασαν μέσα από τη φωτιά των αιώνων και στάθηκαν ζωντανοί, αιώνιοι. Δεν έχουν ηλικία, έρχονται από το Επέκεινα. Όπως ηλικία δεν έχει και η γιαγιά Παναγιώτα, που είναι παλιά όσο και ο Πάνας, που είναι νέα όσο και η Αρκαδική ψυχή.

Ο Άρτος του Δία
2 Απριλίου 2007