Του Γιάννη Ελαφρού

Το δάσος του Μαινάλου θεωρείται το πιο συγκροτημένο ελατόδασος της χώρας μας, με ιδιαίτερη πυκνότητα και βιώσιμη διαχείριση αιώνων. Εχει όμως την «ατυχία» να βρίσκεται σχετικά κοντά στην Αθήνα, διαθέτοντας μάλιστα και χιονοδρομικό κέντρο. Ετσι, αντί να γίνει πόλος έλξης φυσιολατρικών και ποιοτικών επισκέψεων, απειλείται από τη νεόπλουτη επέκταση ιδιόκτητων βιλών μέσα στο δάσος και την οικοδόμηση ολόκληρων οικιστικών συγκροτημάτων (ακόμα και με ελικοδρόμιο!) σε ξέφωτα μέσα στα έλατα. Την ίδια ώρα, οι πληγές της τεράστιας πυρκαγιάς του 2000 δεν έχουν επουλωθεί, ενώ η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη για το Μαίναλο μένει στα συρτάρια πάνω από δύο χρόνια.

Η οικιστική εισβολή στην καρδιά του περίφημου ελατοδάσους κλιμακώθηκε με την κατασκευή στη θέση Μουρτζιά ενός μεγάλου οικισμού (με περίπου δέκα σπίτια), ο οποίος χαρακτηρίζεται από δημόσιες υπηρεσίες και ντόπιους ως οικισμός «Κωτσόβολου». Ψηλές και απροσπέλαστες περιφράξεις, γήπεδα και ένα ελικοδρόμιο έχουν καταλάβει ένα χώρο απ’ αυτούς, που ενώ βρίσκονται μέσα στο δάσος, χαρακτηρίζονται «μη δασικοί», αξιοποιώντας το παράθυρο οικοδόμησης σε θεωρούμενο αγροτεμάχιο άνω των τεσσάρων στρεμμάτων.

Πήραν και ρεύμα

Το επιπλέον πρόβλημα με τέτοιες παρεμβάσεις είναι ότι ανοίγουν τον δρόμο και για άλλα κτίσματα. Ετσι, ένα άλλο κτίριο ξεφύτρωσε απέναντι από το αρχικό συγκρότημα, ενώ λίγο παραπάνω έχει κτίσει άλλος επιχειρηματίας. Διαμορφώνεται, δηλαδή, μια... γειτονιά στο πουθενά. Ακολουθώντας αυτήν τη λογική, μια σειρά ξέφωτα στην ευρύτερη περιοχή του Μαινάλου, τις περισσότερες φορές δίπλα στον δρόμο, έχουν περιφραχτεί. Η ενότητα του δασικού χώρου τεμαχίζεται βίαια από σύρματα, κάγκελα και μαντρότοιχους. Η μπετονιέρα θα ακολουθήσει. Χαρακτηριστικό των πιέσεων είναι ότι μπήκαν κολόνες για να μεταφερθεί εναέρια (μέσα σε πυκνό δάσος!) ρεύμα στον οικισμό «Κωτσόβολου», κόπηκαν δεκάδες έλατα, με το γραφείο Τριπόλεως της ΔΕΗ να λέει ότι δεν γνωρίζει τίποτα και το Δασαρχείο να μην έχει δώσει άδεια! Υστερα από διαμαρτυρίες, η ηλεκτρική σύνδεση δεν έγινε και τα σύρματα έμειναν κομμένα στο έδαφος για χρόνια. Πρόσφατα, σύμφωνα με καταγγελίες κατοίκων, συνεργείο ξεκίνησε τη σύνδεση. Αραγε με απόφαση τίνος;

Περιβαλλοντική μελέτη

Πώς θα προστατευθεί το δάσος από την οικιστική επέκταση; Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αρκαδίας ανέθεσε την εκπόνηση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης, στο πλαίσιο του προγράμματος Life - Natura, παρά τις αντιρρήσεις της Δασικής Υπηρεσίας ότι το Μαίναλο καλύπτεται από τη δασική νομοθεσία. Η μελέτη δεν απαντά ολοκληρωμένα στην προστασία του βουνού, δεν απαγορεύει την εκτός σχεδίου δόμηση, αλλά αυστηροποιεί τις ισχύουσες διατάξεις και δυσκολεύει την τσιμεντοποίηση του βουνού. Συγκεκριμένα, απαγορεύει την εκτός σχεδίου δόμηση άνω των 1.000 μέτρων, ενώ μέσα στο δάσος ανεβάζει την οικοδομήσιμη έκταση από τέσσερα σε έξι στρέμματα. Κι όμως, αντί να θεσμοθετηθεί (πιθανώς ενισχυμένη), βρίσκεται εδώ και δύο χρόνια στα αζήτητα του ΥΠΕΧΩΔΕ.

«Δεν είναι τυχαία αυτή η καθυστέρηση», λέει στην «Κ» ο κ. Παναγιώτης Βέμος, επικεφαλής του νομαρχιακού συνδυασμού «Αρκάδων Κοινόν», ο οποίος υπογραμμίζει τις ευθύνες ΥΠΕΧΩΔΕ και Νομαρχίας. «Υπάρχει μεγάλο οικιστικό ενδιαφέρον στο οροπέδιο των Ρούχων, πάνω από το Λεβίδι και κοντά στο χιονοδρομικό. Το οροπέδιο βρίσκεται σε υψόμετρο άνω των 1.000 μέτρων. Γι’ αυτό υπάρχει πίεση να απαγορευθεί η εκτός σχεδίου δόμηση από τα 1.200 μέτρα και πάνω, γεγονός που θα αχρηστεύσει τη διάταξη». Ο νομάρχης Αρκαδίας κ. Δημήτριος Κωνσταντόπουλος είπε στην «Κ» ότι «η Νομαρχία έχει κάνει πολλά για το δάσος: είναι το πρώτο πιστοποιημένο δάσος, φτιάξαμε μονοπάτια κ.λπ. Το Π.Δ. καθυστερεί όντως, αλλά τώρα –μετά τις εκλογές– θα το αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα».

Αλλά αυτό που πληγώνει πιο πολύ σήμερα είναι η εικόνα των «φαλακρών» πλαγιών του Μαινάλου, αποτέλεσμα της καταστροφικής πυρκαγιάς του 2000, όταν κάηκαν περίπου 32.000 στρέμματα ελατόδασους, το ένα τρίτο του δυτικού Μαινάλου. Πολλοί ντόπιοι συνδέουν την πυρκαγιά με τη σκιά των συμφερόντων. «Είναι άραγε τυχαίο ότι η πρώτη πυρκαγιά στο θρυλικό αυτό ελατόδασος έγινε όταν άρχισε η άναρχη δόμηση στο βουνό;», αναρωτιούνται. «Επρόκειτο για εμπρησμό. Τη δεύτερη μέρα της φωτιάς είδαμε να αναπτύσσεται ταυτόχρονα μέτωπο ενός χιλιομέτρου», μας λέει ο κ. Χρήστος Βογιαντζής, δημοτικός σύμβουλος Στεμνίτσας και τελευταίος δασοπυροφύλακας του Μαινάλου.

Με βάση τα στοιχεία του αρμόδιου δασαρχείου Βυτίνας έχουν αναδασωθεί 9.000 στρέμματα, λιγότερο από το ένα τρίτο των καμένων. Οι πιστώσεις δεν επαρκούν, μας λένε από το Δασαρχείο Βυτίνας, ενώ θέτουν ζήτημα υλοποίησης και νέου προγράμματος αναδάσωσης, αφού εκτάσεις που προσδοκούσαν να αναγεννηθούν φυσικά δεν «πρασίνισαν». Πολλοί ντόπιοι αμφισβητούν τα νούμερα του Δασαρχείου. Η αλήθεια είναι ότι τα καμένα κυριαρχούν στις πλαγιές. «Δεν έγιναν αντιπλημμυρικά έργα, δεν μπήκαν κόντρα οι κορμοί, ξεπλύθηκε το έδαφος και τώρα είναι χέρσο. Το χαρακτηρίζουν πετρώδες, άρα θα μείνει ακάλυπτο», λέει ο κ. Βογιαντζής.

Πηγή: Καθημερινή της Κυριακής 5-11-2006