Ξεφυλλίζοντας στην Παπαχαραλάμπειο Βιβλιοθήκη της Ναυπάκτου, την αθηναϊκή εφημερίδα ΩΡΑ, βρήκα στο φύλλο αυτής της 16-9-1878 ένα άρθρο του πρώτου πρέσβη της Αμερικής στην Ελλάδα Κάρολου Τάκερμαν (1868-1871), για το διαχρονικό – για την Ελλάδα – Δημόσιο χρέος της χώρας.

Ο Κάρολος Τάκερμαν (1827-1896), ένθερμος φιλέλληνας, προσεγγίζει το θέμα και από την πλευρά της Ελλάδος αλλά και των πιστωτών.

Το συμπέρασμα που θα μπορούσε κανείς να βγάλει από το κείμενο του Τσάρλς Τάκερμαν, ασφαλώς είναι ότι το πρόβλημα πρέπει να προσεγγίζεται με σοβαρότητα και να λαμβάνει κανείς υπόψη αμφότερα τα συμβαλλόμενα μέρη και τις πραγματικές δυνατότητες της δανεισθείσης χώρας, την οποίαν πρέπει να διακρίνει αξιοπιστία και πρόθεση εξόφλησης των υποχρεώσεών της και καλή συνεργασία μεταξύ των δύο μερών. Διγλωσσία, «μαγκιές» και μονομερείς ενέργειες δεν συμβάλλουν στη λύση του προβλήματος. Αλλά και οι δανειστές θα πρέπει, ως ήδη προελέχθη, να λαμβάνουν υπόψη τις πραγματικές δυνατότητες της Χώρας και να μην αξιώνουν όρους «υπερμέτρως βαρείς».

Παραθέτω  το κείμενο του Καρόλου Τάκερμαν:

==================================

Το χρέος της Ελλάδος

Υπό την ανωτέρω επιγραφήν ο πρώην πρέσβυς της Αμερικής εν Αθήναις κ. Κάρολος Τάκερμαν εδημοσίευσε τα εξής εν τη «Σημαία» του Λονδίνου της 5/17 ισταμένου.

«Ο κανονισμός ή ο προτεινόμενος κανονισμός μεταξύ της ελληνικής κυβερνήσεως και των πιστωτών αυτής των από μακρού χρόνου μη αποτινομένων χρεών της ελλ. κυβερνήσεως προκαλεί τα σχόλια του τύπου, τα οποία ενίοτε είναι άδικα ως προς την προτέραν καλήν της Ελλάδος πίστιν. Εάν αι περιστάσεις υφ’ ας συνήφθη το πρώτον και δεύτερον δάνειον εννοούντο κάλλιον ή ανεκαλούντο εις την μνήμην, δεν θα υπήρχεν ευλογοφανής αφορμή προς μομφήν του ελλ. έθνους, δ’ ό,τι ην αυτώ σχεδόν αναπόφευκτον.

Το πρώτον δάνειον επραγματοποιήθη εν ταις οδύναις επαναστάσεως κατά το φαινόμενον ελαχίστας παρεχούσης ελπίδας. Η διαπραγμάτευσις αυτού προς 59 και 55 τοις εκατόν υπήρξε το αποτέλεσμα των προσπαθειών ολίγων, των μη διαφερομένων και ενδιαφερομένων φιλελλήνων εν Λονδίνω. Εκ των 2,300,000 λιρών, διά την απότισιν των οποίων το όλον ελληνικόν έθνος προσεδοκά να καταστή υπεύθυνον, υπό ιδίαν στερεάν κυβέρησιν, μόνον 924,800 έφθασαν μέχρις Ελλάδος, η δε ποσότης αύτη αμέσως κατεδαπανήθη προς αγοράν υλικού προς εξακολούθησιν του πολέμου. Ότε ο πόλεμος επερατωθη κατά το 1828, έλλατον του πέμπου των Ελλήνων των αναμενόντων την ανεξαρτησίαν των, έλαβε ταύτην και το τρίτον μόλις της χώρας, υπέρ ης ο αγών, παρεχωρήθη υπό της διπλωματίας εις το νεαρόν βασίλειον. Ούτω περί τους 800.000 εγένοντο υπεύθυνοι διά την απότισιν χρέους συναφθέντος επ’ ονόματι σχεδόν πέντε εκατομμυρίων Ελλήνων. Μέγα μέρος του πρώτου δανείου ηγοράσθη παρ’ ολλανδών κερδοσκόπων προς 5 ή 6 τοις εκατόν, και ηδύνατο να εξοφληθή εις χαμηλάς τιμάς, εάν τα επόμενα δάνεια τα από του πρώτου πηγάσαντα δεν εκώλυον τούτο.

«Μετά επταετή καταστρεπτικόν πόλεμον οι Έλληνες υπό την έποψιν του πληθυσμού κατήντησαν ως αποικία τις, το δε βασίλειον της Ελλάδος απεκλείσθη από των γονίμων πεδιάδων της Θεσσαλίας και Ηπείρου και περιωρίσθη εντός χώρου 25.000 τετραγωνικών μέτρων, το ήμισυ του οποίου σύγκειται εκ δασών, πετρών και ελών ακαταλλήλων προς καλλιέργειαν. Όσον δ’ αφορά τους ‘‘Ελευθέρους Έλληνας’’ δύναταί τις ειπείν, ότι εξήλθον από της επαναστάσεως φέροντες ανά χείρας τα καπνίζοντα τουφέκιά των μόνον, ουδέν δ’ άλλο υλικόν προς συντήρησιν.

«Εναντίον όλων των δυσχερειών, η φυσική δραστηριότης του λαού επετέλεσε θαύματα εν τη εμπορική πρόοδω κατά την ακόλουθον πεντηκονταετηρίδα την πλήρη πολιτικών και κοινωνικών περιπετειών. Αλλά τα έσοδα του έθνους ουδέποτε εξισώθησαν προς τας δαπάνας, τούτο μεν αναμφιβόλως ένεκα απειρίας περί την πολιτικήν οικονομίαν, αλλά κατά μέγα μέρος εκ φυσικών αιτιών, των οποίων η πίεσις ην αναπόφευκτος.

«Σφάλλονται οι υποθέτοντες, ότι η ελληνική κυβέρνησις εσκόπει ή ήλπισε ποτέ να αποφύγη την τακτοποίησιν του δημοσίου χρέους. Κατά την εν τη πρωτευούση της Ελλάδος επί πολλά έτη διαμονήν μου ως, πρέσβυς, επανειλημμένως συνδιαλέχθην μετά του ηγεμόνος και των αλληλοδιαδόχων κυβερνήσεων επί του αντικειμένου τούτου, θεωρώ δ’ απλώς έργον δικαιοσύνης το να διακηρύξω, ότι εν ουδεμία περιπτώσει ανεκάλυψα πρόθεσιν τινα εκ μέρους των εν τοις πράγμασι να φανώσιν ένοχοι κακής πίστεως προς τον δανειστήν του δημοσίου. Τουναντίον εύρον αυτούς πάντοτε προθύμους να συζητήσωσι το αντικείμενον υφ’ όλας αυτού τας επόψεις μεγάλως δ’ επιθυμούντας να φθάσωσιν εις πρακτικήν τινα λύσιν του δυσχερούς προβλήματος. Ενομίσθη ποτέ δυνατή η αγορά των χρεωγράφων δι’ ιδιωτών και η απότισις του όλου χρέους· αλλ’ η πρώτη απόπειρα νομίζω, ότι τοσούτον ηύξησε την ονομαστικήν αξίαν, ώστε το σχέδιον εγκατελείφθη ως άκαρπον. Οιοσδήποτε και αν η ο κανονισμός ο ήδη προτεινόμενος, είναι αναμφίβολον ότι διευθέτησις του ελληνικού χρέους, ή η προσέγγισις προς διευθέτησιν, ήθελεν ευλόγως προκαλέσει συγχαρητήρια υπέρ της ελληνικής κυβερνήσεως και του λαού ως επίσης και υπέρ των επί μακρόν χρόνον εγκαρτερησάντων δανειστών. Υπέρ αμφοτέρων των μερών λαλών, τολμώ να ειπώ ότι όροι συμβιβασμού υπερμέτρως βαρείς εις την ελληνικήν κυβέρνησιν δεν ήθελον ευεργετήσει λαόν, του οποίου η παλαίουσα πολιτική ύπαρξις δύναται να διατηρηθή μόνον διά της προς αυτόν μεγίστης ελευθεριότητος και ανοχής».

Και για την αντιγραφή
Αντώνης Ν. Βενέτης
Μοναστηράκι Δωρίδος

=================
Arcadians.gr