Παναγιώτης Ποταγός - "Είς Έλλην" - ο μεγάλος Έλληνας περιηγητής

       Το Δεκέμβριο του 1865, ο πρώτος βασιλέας του Βελγίου Λεοπόλδος ο Α’, ο οποίος 35 χρόνια πριν είχε παραιτηθεί από τον Ελληνικό θρόνο, επειδή – σύμφωνα με τις απόψεις μεγάλης μερίδας ιστορικών – οι Τρείς Δυνάμεις δεν φάνηκαν πρόθυμες να ικανοποιήσουν τους όρους που έθεσε, πέθανε σε ηλικία 75 ετών, βυθίζοντας στο πένθος τον λαό του. Στο θρόνο ανήλθε ο γιός του Λεοπόλδος ο Β’, άνθρωπος με μεγαλεπήβολα σχέδια, αφού και πριν ακόμη από την άνοδο του στο θρόνο είχε διασχίσει την Αφρική, στην οποία ονειρεύτηκε μα δημιουργήσει μια αυτοκρατορία. Το 1876 ίδρυσε την Εθνική Εταιρεία του Κονγκό και το 1885 κατέστησε με τις προσπάθειες του δυνατή τη δημιουργία Ανεξάρτητου Κράτους του Κονγκό, που το 1908 έγινε βελγική αποικία.

       Την περίοδο εκείνη ένας άγνωστος μέχρι τότε Έλληνας εξερευνητής, που λίγο καιρό πριν είχε επιστρέψει από τα βάθη της Αφρικής, προσπαθεί να κάνει γνωστά τα αποτελέσματα των περιηγήσεών του στην Ευρώπη. Οι Ελληνικές κυβερνήσεις του έχουν γυρίσει την πλάτη αδιαφορώντας για τα επιτεύγματά του. Την ίδια αδιαφορία επιδεικνύουν και αρκετές ευρωπαϊκές γεωγραφικές εταιρείες. Τελικά, μετά από αγώνα μηνών, η Γαλλική Γεωγραφική Εταιρεία ανταποκρίνεται στο αίτημα του να δημοσιευθεί περίληψη των περιηγήσεών του, αναγνωρίζει το μέγεθος της προσφοράς του και το παραβάλλει προς τις περιπέτειες των Αργοναυτών και τις περιπλανήσεις του Οδυσσέα. Ο δαιμόνιος αιώνιος Έλληνας. Από τη μια μέρα στην άλλη, ο άσημος περιηγητής γίνεται διάσημος. Όλοι πια μιλούν για τον Γορτύνιο γιατρό Παναγιώτη Ποταγό και τα κατορθώματά του. Το όνομα του εμφανίζεται στις πρώτες σελίδες των εφημερίδων. Σε κάποια από αυτές, την «Debat», διαβάζουμε: οι περιηγήσεις των Λίβινγκστον και Στάνλευ απέκτησαν όνομα. Μα την επιστημονική ωφέλεια είχε μονάχα η περιήγηση του Παναγιώτη Ποταγού». Κορυφαίες ξένες προσωπικότητες εκφράζονται με ενθουσιασμό για το πολύπτυχο έργο του. Ο εξερευνητής Ουζφάλβι αποκαλεί τις περιηγήσεις του Ποταγού «καταπληκτικά ταξίδια» και ο γραμματέας της Γαλλικής Γεωγραφικής Εταιρείας Κάρολος Μονουάρ χαρακτηρίζει το νού του, από τα τόσα που είχε δεί, «σωστό θησαυρό». Μεταξύ των θαυμαστών του και ο βασιλέας του Βελγίου, τότε πρόεδρος της Παγκόσμιας Γεωγραφικής Εταιρείας. Τον προσκαλεί, τιμής ένεκεν, στις Βρυξέλλες για να υπογράψει στη Χρυσή Βίβλο των εξερευνητών. Ήταν η μεγαλύτερη διάκριση με την οποίαν μπορούσε να τιμηθεί ένας εξερευνητής και, φυσικά, η μοναδική που δόθηκε ποτέ σε Έλληνα. Δέχεται την πρόσκληση με φανερή συγκίνηση. Πηγαίνει σιδηροδρομικώς στις Βρυξέλλες και την επομένη γίνεται δεκτός από τον άνακτα στον καλλιμάρμαρο «Οίκο του Βασιλέως», ένα αρχιτεκτόνημα γοτθικού ρυθμού, που ακόμη και σήμερα φαντάζει μεγαλόπρεπο στη Μεγάλη Πλατεία.

Διαβάστε την συνέχεια από το βιβλίο του Κάρολου Μωραΐτη «Είς Έλλην» σε μορφή pdf.

Μπορείτε να δείτε και να διαβάσετε στη Γαλλική γλώσσα και σε μορφή pdf. «Το μεγάλο ταξίδι του Παναγιώτη Ποταγού σε Ασία και Αφρική, σε έκδοση του 1885 της Γαλλικής Γεωγραφικής Εταιρείας»,

Όμως, νέα στοιχεία (εκπληκτικά) ήλθαν για τον Παναγιώτη Ποταγό, και έχουμε την τιμή να τα δώσουμε στους επισκέπτες της σελίδας μας.

Ήπειρος, Κοινωνία – Οικονομία 15^ος – 20^ος αιώνας. Γιάννενα, 4- 7 Σεπτεμβρίου 1985. Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου Ιστορίας.

Από το Ημερολόγιο του 1904 του Κ. Φ. Σκόκου, «Ο Μέγας Έλλην περιηγητής Παναγιώτης Ποταγός, σκιαγραφία».

"Π. Ποταγός, Περίληψις Περιηγήσεων, τ.Α, Αθήναι 1883". Βελτιωμένο ψηφιακό αρχείο από συνδυασμό των αντιτύπων Δημοσίων Βιβλιοθηκών που ήταν ελλιπή.

Ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Γρηγόρη Μανόπουλο για την πολύτιμη βοήθεια που μας πρόσφερε.  

Arcadians
Δευτέρα 19 Μαρτίου 2012.