Οθωμανικά Κατάστιχα της Σόφιας 1461 μχ. 

Μέρος 1^ο

Στο Τμήμα Ανατολικών (Oriental) Σπουδών της Εθνικής Βιβλιοθήκης «Κύριλλος και Μεθόδιος» της Σόφιας, φυλάσσονται αρχεία από την εποχή της Οθωμανικής κυριαρχίας επί της Βαλκανικής χερσονήσου. Αυτά αποτελούν πολύτιμη βάση για την έρευνα του παρελθόντος των λαών της Βαλκανικής, για την περίοδο από τον 15^ο έως τον 19^ο αιώνα μ.χ. Η Τουρκική διοίκηση ενδιαφερόταν πάνω απ’ όλα για την τακτική είσπραξη των φόρων και ως αποτέλεσμα αυτού, τα περισσότερα αρχεία είναι φορολογικές εγγραφές. Αναλυτικότερα είναι τα έγγραφα για την συλλογή της «δεκάτης» (ιουσούρ) και για τις στρατιωτικό-φεουδαρχικές ιδιοκτησίες- Χάσιο, Ζιαμέτιο και Τιμάριο. Μαζί με την δεκάτη για κάθε καλλιέργεια σημειώνεται και η ποσότητα παραγωγής. Στην βάση αυτών των στοιχείων μπορεί να αναπαραχθεί σε μεγάλο βαθμό, η ζωή των λαών της Βαλκανικής την εποχή της Οθωμανικής κυριαρχίας: τα έγγραφα αποκαλύπτουν την δημογραφική κατάσταση πολλών περιοχών της Βαλκανικής και την εθνικές καταβολές των πληθυσμών τους.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σχετικοί φορολογικοί κατάλογοι εγγραφών της «δεκάτης» που περιγράφουν την στρατιωτικό-φεουδαρχική κατάσταση στην Βόρεια και κεντρική Πελοπόννησο. Το αρχείο εμπεριέχει αναλυτική κατάσταση των στρατιωτικών (σπαχήδες-στρατιωτική μονάδα ιππικού) ιδιοκτησιών στα όρια των διοικητικών μονάδων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας (ναχία-διοικητική μονάδα, αντίστοιχη των σημερινών Δήμων) στους «Δήμους»  Καλαντρίτσα, Σανταμίρι, Γκρεμπενα, Χλούμιτσα και Βόμιρο και εν μέρει στους «Δημους»  Πατρών, Αρκαδίας, Καλαβρύτων, Λιβαδειάς και Λόνταρ. Σε κάθε Ζιαμέτ και Τιμάρ σημειώνονται οι οικισμοί και οι μέζρες που τους ανήκουν. Για κάθε οικισμό είναι γραμμένα τα ονόματα των αρχηγών των οικογενειών, των άγαμων και των χήρων. Ακολουθεί το μέγεθος της δεκάτης για κάθε καλλιέργεια, οι φόροι σε νομίσματα άκτσε, το μέγεθος του αγροτικού φόρου ισπεντσέ και ο φόρος για κάθε μύλο και αλώνι. Σε πολλά χωριά παρατηρείται και ο φόρος τέλεσης γάμου (ρεσμί αρούς). Ακολουθεί ο αριθμός των οικοκυριών των άγαμων και των χήρων.

Την συνέχεια του κειμένου διαβάστε την σε μορφή pdf εδώ.

================

Για τους ενδιαφερόμενους, η πλήρης φιλολογική υπομνηματισμένη έκδοση του παράπανω κατάστιχου (1/14662) και του έτερου τμήματός του που φυλάσσεται στα Πρωθυπουργικά Οθωμανικά Αρχεία της Κωνσταντινούπολης (ΤΤ10) παρουσιάζεται στο υπό έκδοση από την Royal Asiatic Society του Λονδίνου έργο: Georgios C. Liakopoulos, A Study of the Early Ottoman Peloponnese in the Light of an Annotated editio princeps of the TT10-1/14662 Ottoman Taxation Cadastre (ca. 1460-1463).

Πρόκειται για τη δημοσίευση της ομότιτλης διδακτορικής διατριβής του καθηγητή Γιώργου Λιακόπουλου, η οποία εκπονήθηκε υπό την επίβλεψη της κας Ιουλιανής Χρυσοστομίδου στο Royal Holloway, University of London (2009). Εκτός από την υπομνηματισμένη έκδοση του πλήρους οθωμανικού κατάστιχου, το δίτομο έργο περιλαμβάνει εκτενή ιστορική εισαγωγή για την υστεροβυζαντινή και πρώιμη οθωμανική Πελοπόννησο, καθώς και τρία κεφάλαια που εξετάζουν λεπτομερώς τα γεωγραφικά, δημογραφικά και οικονομικά δεδομένα του κατάστιχου.

Το έργο κλείνει με τα συμπεράσματα, μία σειρά 53 χαρτών με χρήση GIS (Geographical Information Systems) και τα ομοιότυπα του οθωμανικού χειρόγραφου. Εάν θέλετε να ενημερωθείτε σχετικά με τον χρόνο έκδοσής του, παρακαλώ επικοινωνήστε με την κα Anna Lethbridge στο This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it

Αναλυτικότερα στοιχεία θα βρείτε στο αρχείο pdf που ακολουθεί.

Arcadians
Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2011