Με την ίδια τακτική που ακολουθείται για τα Αιολικά Πάρκα, τα πλοκάμια και των μικρών Υδροηλεκτρικών έργων αρχίζουν να τυλίγονται ασφυκτικά στο σώμα της ελληνικής υπαίθρου. Ποταμιές και φαράγγια απανταχού της χώρας μπαίνουν στο στόχαστρο, αφού και τα μικρά Υδροηλεκτρικά επιδοτούνται μέσω του Γ’ ΚΠΣ και του Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα μέχρι ποσοστού 50%.
Η εταιρεία ΔΕΛΤΑ PROJECT Α.Ε. κατέχει αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο μερίδιο σε μικρά Υδροηλεκτρικά, με περίπου 30 άδειες. Ο έλεγχός της πέρασε πρόσφατα στον Όμιλο Μυτιληναίου με την απόκτηση του πλειοψηφικού πακέτου μετοχών, που ανακοινώθηκε στις 8 Μαΐου.

Για την Πελοπόννησο, που μετά την αιολική … λαίλαπα ετοιμάζεται να νοιώσει και το … τσουνάμι των μικρών υδροηλεκτρικών, έχουν εκδοθεί ήδη (ως τις 3-5-06) από τη ΡΑΕ 31 άδειες παραγωγής, ενώ έχουν κατατεθεί και 18 ακόμη αιτήσεις (από τις 3-1-05 ως τις 22-5-06), με την Αχαΐα να έχει την πρωτιά στις προτιμήσεις. 

Λούσιος,  Αλφειός,  Ερύμανθος,  Κράθης,  Λάδωνας,  Σελινούντας, Γλαύκος, Τράγος,  Πείρος,  Πάος,  Κερυνίτης,  Μεγανείτης και δεκάδες ακόμη μικρότερα ποτάμια και τα φαράγγια τους γίνονται κομμάτια των επενδυτικών σχεδίων στην αγορά ενέργειας. Και χιλιάδες τετραγωνικών παρθένου τοπίου θα θυσιαστούν, με … «μικρές» επεμβάσεις, στο βωμό της ενεργειακής μας ασυδοσίας.

Σύμφωνα με όσα ανιχνεύουμε στην ιστοσελίδα του ΚΑΠΕ «ένας μικρός υδροηλεκτρικός σταθμός αποτελεί ένα έργο απόλυτα συμβατό με το περιβάλλον, που μπορεί να συμβάλει ακόμη και στη δημιουργία νέων υδροβιοτόπων μικρής κλίμακας στα ανάντη των μικρών Ταμιευτήρων. Το σύνολο των επί μέρους συνιστωσών του έργου μπορεί να ενταχθεί αισθητικά και λειτουργικά στα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος, αξιοποιώντας τα τοπικά υλικά με παραδοσιακό τρόπο και αναβαθμίζοντας το γύρω χώρο».

Ποια είναι η πραγματικότητα;
Για τις ανάγκες των υδροηλεκτρικών έργων καταποντίζονται εκτάσεις βλάστησης ενώ στις όχθες της τεχνητής λίμνης δε μπορεί να αναπτυχθεί νέα βλάστηση επειδή η στάθμη της δεν είναι σταθερή και δε βοηθάει το πρανές. Η μείωση της φυτοκάλυψης παίζει τεράστιο ρόλο λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου. Σύμφωνα μάλιστα με μερίδα επιστημόνων τα υδροηλεκτρικά έργα προκαλούν έκλυση μεθανίου από την αποσύνθεση των φυτών που βρίσκονται κάτω απ' το νερό, συντελώντας έτσι στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Στα τμήματα των φαραγγιών στα οποία το νερό παροχετεύεται μέσα από τον αγωγό, η βλάστηση περιορίζεται λόγω της διακοπής της ροής του, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Έτσι, με τις πρώτες νεροποντές του φθινοπώρου η διάβρωση δίνει τη χαριστική βολή καταστρέφοντας τη συνέχεια του οικοσυστήματος.

Οι επεμβάσεις υποδομής που γίνονται (δρόμοι, πυλώνες, διαμόρφωση πρανών) καταστρέφουν ανεπανόρθωτα πραγματικούς οικολογικούς παραδείσους που συμβάλλουν στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Εμποδίζονται οι μετακινήσεις ψαριών ενώ απειλούνται με εξαφάνιση είδη όπως η βίδρα.

Κι όλα αυτά για ένα ενεργειακό όφελος των 1, 2, 3 MW που μοιάζει μάλλον σταγόνα στον ωκεανό της κατανάλωσης ενέργειας.

Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα είναι το γεγονός πως κάθε έργο σε μια ολόκληρη περιοχή, όπως είναι η Πελοπόννησος, εξετάζεται αποσπασματικά και δεν συνεκτιμώνται οι επιπτώσεις από το σύνολο των επεμβάσεων.

Όσο για τις τοπικές κοινωνίες; Οι αποφάσεις παίρνονται και πάλι ερήμην τους και συχνά κόντρα στη δική τους θέληση.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το υδροηλεκτρικό έργο στο φαράγγι Τουθόα στα Τρόπαια της Αρκαδίας. Σύμφωνα με κατοίκους της περιοχής η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων δεν κοινοποιήθηκε και οι εγκρίσεις δόθηκαν χωρίς οι ντόπιοι να ενημερωθούν. Έτσι μια έκταση μήκους 2.500 περίπου μέτρων μέσα στο πανέμορφο φαράγγι «πέφτει αμαχητί» στον ενεργειακό πόλεμο και  μελέτες που είχαν εκπονηθεί για την προστασία και ανάδειξη της συγκεκριμένης περιοχής ακυρώνονται στην πράξη. 

 Έτερο ακόμη χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, το μικρό υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, ισχύος 1,5 MW (σήμερα η εταιρεία έχει ζητήσει αύξηση της ισχύος στα 3 MW), στον ποταμό Ερύμανθο στην Ηλεία. Οι κάτοικοι δεν ενημερώθηκαν παρά όταν είδαν μπροστά τους τις μπουλντόζες και όταν η Περιβαλλοντική Μη Κυβερνητική Οργάνωση «ΕΡΥΜΑΝΘΟΣ» έφερε στο φως το όλο θέμα. Σύμφωνα με την έρευνα της Οργάνωσης δεκάδες παρανομίες έχουν γίνει προκειμένου να δοθούν οι απαιτούμενες εγκρίσεις για το έργο αλλά και κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής και εγκατάστασης. Σε επιστολή-καταγγελία του προς τον Πρόεδρο της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής κ. Κατσιγιάννη το Μάρτιο, ο «ΕΡΥΜΑΝΘΟΣ» κατηγορεί τις Διευθύνσεις Περιβάλλοντος, Δασών και Σχεδιασμού και Ανάπτυξης της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, την Δ/νση ΠΕΧΩ Ηλείας και το Δασαρχείο Πύργου «για κατά παράβαση καθήκοντος έκδοση αδειών εγκατάστασης και συγκάλυψη παρανομιών της κατασκευής του υδροηλεκτρικού εργοστασίου στον ποταμό Ερύμανθο», επισημαίνοντας μάλιστα πως πρόκειται για έργο που προκαλεί μεγάλης έκτασης καταστροφή στην περιοχή.

Μετά τις καταγγελίες η υπόθεση βρίσκεται στα χέρια της Εισαγγελίας Πύργου ενώ μετά από προσφυγή το ΣτΕ ανέστειλε το Μάρτιο τις εργασίες. Το συγκεκριμένο έργο έχει εγείρει πλέον και την αντίδραση των κατοίκων της περιοχής, παραποτάμιων Δήμων και Τοπικών Συμβουλίων. Ο Γραμματέας της Οργάνωσης «ΕΡΥΜΑΝΘΟΣ» Βασίλης Τακτικός, δήλωσε στο «Έπαθλο»: «Δεν διαπραγματευόμαστε με τους επενδυτές, ειδικότερα το περιβάλλον του ποταμού, διότι αυτό είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής για τον οικοτουρισμό, που αφορά ολόκληρη την τοπική κοινωνία και έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη σε σχέση με την ίδια την επένδυση στην ενέργεια. Αν βάλουμε σε μια ζυγαριά το κόστος με το όφελος από το συγκεκριμένο έργο, ακόμη και από την οικονομίστικη θεώρηση, το κόστος για την περιοχή είναι τεράστιο και τα οφέλη μηδαμινά. Αντιθέτως, οι παραποτάμιες δραστηριότητες είναι κίνητρο για πάρα πολλές επενδύσεις στην περιοχή, στον τομέα του οικοτουρισμού».

Καταφανές γίνεται λοιπόν πως οι πολίτες παρακάμπτονται σε όλα αυτά τα έργα.

Γκέλυ Χαύτα
Aπό το περιοδικό της Πελοποννήσου ΕΠΑΘΛΟ, τεύχος 50, Μάιος-Ιούνιος 2006