Ο Κόλιας, ο Πλαπούτας δεν γεννήθηκε πουθενά, έπεσε έτσι άξαφνα στο Δώριο στο Σουλιμοχώρι από τον ουρανό. Ο Δημήτρης Πλαπούτας γεννήθηκε στις 15 Μαΐου 1786 στο χωριό Παλούμπα της επαρχίας Γορτυνίας. Έκανε Κλέφτης στα βουνά ελεύθερος κι’ έζησε με άνδρες ανυπότακτους. Έγινε Καπετάνιος κι’ αξιωματικός σε τακτικό στρατό των Άγγλων στα νησιά.

Άκουσε για τη Γαλλική Επανάσταση και για ισότητα και δικαιοσύνη. Γνώρισε τους περιφημότερους Κλεφτοαρματωλούς Μοριά και Ρούμελης κι’ άκουσε κι’ έμαθε πολλά. Μίλησε μ’ ελεύθερους πολίτες ελεύθερων κρατών και λίγο-πολύ άσκησαν κάποια επίδραση στα συναισθήματα του και κάποια επιρροή στη ψυχή και στη σκέψη του.

Αυτό το χωριατόπουλο, ο γιός του άξεστου Κλέφτη Κόλια, με τα έμφυτα χαρίσματα του, την κληρονομική του ορμή και τα επίκτητα προσόντα του, είδε το μεγάλο όνειρο της λευτεριάς από παιδί, τα’ άκουσε από τον πατέρα του, το δυνάμωσε με πολλά άλλα ακούσματα. Κάπος από τα δεκαέξη του και νέος αξιωματικός στα Επτάνησα. Από το πανηγύρι της Αλωνίσταινας άρχισε να μη λογαριάζει ούτε Τούρκους, ούτε προεστούς, επίσημα και φανερά. Του έδωσε φτερά το μυστικό μήνυμα των Φιλικών που δέχθηκε στη Ζάκυνθο το 1818. Τον φλόγιζε η ελπίδα πότε θ’ έλθει η άγια ώρα.

Και ήλθε, μπήκε στον αγώνα μπροστινός. Σε άνισο και σκληρό αγώνα κατά κραταιότατου εχθρού, μέσα στην άρνηση, την υπονόμευση και την αδιαφορία των ισχυρών της γής. Με αναζωπυρωμένο το εθνικό φρόνημα και φλογερό πόθο για δράση και προσωπική θυσία, λαχταρούσε για κάτι καλύτερο και ανώτερο. Μαζί με την εθνική απελευθέρωση, ήθελε και την κοινωνική. Πραγματική ελευθερία, ελεύθερους δημοκρατικούς θεσμούς.

Η διένεξη του με τους Δεληγιανναίους άρχισε από νωρίς, από το καπιλίκι τις Ηραίας. Όταν κηρύχθηκε η Επανάσταση θέλησε να γίνει ανώτερος τους, να μικρύνει τη δόξα και την υπόληψη που αυτοί είχαν αποκτήσει. Την ήθελαν την Επανάσταση οι Δεληγιανναίοι, με θερμό πατριωτισμό πήραν μέρος, με όλη τους τη ψυχή και με όλα όσα διέθεταν. Αν οι καπετάνιοι, οι πρώην κάποι τους, δεν σήκωναν κεφάλι κι’ έδειχναν σεβασμό και υπακοή σ’ αυτούς, δεν θα ανησυχούσαν.

Νεολαία των σχολείων και του Πανεπιστημίου,
την οποίαν πρό της Τρίτης ύμνησα του Σεπτεμβρίου,
αν σε δώση ο Πλαπούτας ή ο Ρήγας βαρείς λίθους,
ρίψε τους επάνω τούτου, του ασθμαίνοντος μου στήθους.

Ο αγέρωχος Πλαπούτας με τας άσπρας του τας τρίχας
καταράται των ανθρώπων κι’ εαυτού τας μαύρας τρίχας,
διατί το υπουργείον εις διαταγάς χιλίας
μίαν κάν να μη τον δίδη, μίαν και μακροζωίας,
ώστε με σκυμμένην ράχην εις αιώνας των αιώνων
αλληλούια να ψάλλη προς Κωλέτην τε και θρόνον.

Ώ Κανέλλοι, οκονέλοι, ώ Πλαπούται δημοκράται,
βλέποντες ο εις τον άλλον πρέπει μόνοι να γελάτε.

Εξακολουθείτε, Ρήγαι και Περρούκαι και Πλαπούται
και την άμπελον του Έθνους χωρίς οίκτον εκριζείτε.

Δεν μας δίδουν στιγμάς ούτε να λαλήσωμεν ολίγας
ο Πλαπούτας, ο Περρούκας και ο πατριώτης Ρήγας.

Σε αυτή τη διένεξη που την άναψε ο Πλαπούτας, ο πατέρας του ο Κόλιας δεν ήταν σύμφωνος. Είχε στενούς δεσμούς ο Κόλιας με τους Δεληγιανναίους, από τον καιρό του γέρο-Γιάννη Δεληγιάννη, του Μοραγιάνη.

Στη δίκη που έμεινε με τ’ όνομα δίκη του Κολοκοτρώνη, ο πραγματικός πρωταγωνιστής της ήταν ο Δημήτρης Πλαπούτας. Της δόθηκε το εύφημο κι’ εύηχο όνομα του θρυλικού Γέρου του Μοριά κι’ εγγράφει μονόπλευρα, Κολοκοτρωνικά. Το κύριο πρόσωπο της δίκης ήταν ο Πλαπούτας κι ο πρώτος ένοχος. Ο Κολοκοτρώνης ήταν πραγματικά αθώος, μπλέχτηκε σ’ αυτή την ιστορία από εχθρούς του για να εξοντωθεί μαζί με τον ένοχο Πλαπούτα. Η δίκη αυτή του 1833 έγινε από τα ίδια πρόσωπα και για τους ίδιους λόγους και σκοπούς, που δημιούργησαν και τον εμφύλιο σπαραγμό του 1823. Η κάθειρξη του 1825 “ έν Ύδρα ” υπήρξε ο πρόδρομος της κάθειρξης του Ίτς Καλέ του 1833. Αμφότεραι έγιναν και εκ της αντιζηλίας των πολιτικών κατά των γοητευόντων το λαό στρατιωτικών του τόπου.

Ο φιλοπόλεμος στρατηγός από το Παλούμπα, έδειξε τη παληκαριά του σ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα. Οι εκδουλεύσεις του είναι επίσημες και γνωστές. Μερικοί που έγραψαν απομνημονεύματα, συναγωνιστές του – κι άλλοι που στάθηκαν φανατικοί εχθροί του, χαμήλωσαν το φώς εκεί που επρόκειτο περί του Πλαπούτα, κατέβασαν τον τόνο και μείωσαν τη σημασία των μεγάλων νικών των. Αλλ’ αυτόν και κατά και μετά τον αγώνα δεν τον ενδιέφερε η δόξα καθόλου, την υστεροφημία δεν τη σκέφτηκε ποτέ.

Ήλθε ο Πλαπούτας μετά χιλίων
οπισθοκόμης και νεαρός,
και του στρατάρχου αυτού βραχίων
μεγαλοσπάθης και στιβαρός.

Ο μακροκόμης Πλαπούτας φθάνει
ενα του Δράμαλη λοχαγόν
και κράζει – Πίστεως, Μουσουλμάνοι,
Πατρίδος, Γένους αυτός αγών.

Σήμερον, Πέρσαι, να ιδήτε,
μάχαιραν Έλληνος να γευθήτε.

Βαρύ το ξίφος καταβιβάζει
και εις την κίδαριν τον κτυπά.
Πλήν αντ’ εκείνου αυτήν διχάζει,
και εις το σάγμα το ξίφος σπά.

Κατά του όπλου του ενώ χύνει
ο Έλλην όλην του την χολήν,
φεύγει ο Τούρκος και κάτω κλίνει
την ξυρισμένην του κεφαλήν.

Αλλ’ ο Πλαπούτας άλλην λαμβάνει
σπάθην παρ’ Έλληνος νικητού
και άλλον Τούρκον πεζόν προφθάνει
τρέχοντα έμπροσθεν του στρατού.

Ενώ εκείνος φεύγει τον φόνον,
την κοπτεράν του αυτός σηκώνων,
πέραν και πέραν τον διασχίζει.

Διχασμένος ο θλιβερός
βήματα δύο τρία βαζίδει
και πίπτει ένθεν κι’ ένθεν νεκρός.

Θέλει τον ήρωα του, το θρύλο του ο κάθε λαός κι ο Ελληνικός επάξια σώρευσε τα πέπλα της αίγλης και τα στεφάνια της δόξας στο θρυλικό Γέρο του Μοριά. Οι σωροί των δαφνών, των αίνων, των ύμνων και των ανδριάντων σκίασαν τους άλλους. Και πρώτο το Πλαπούτα. Πολλοί του Γέρου οι ανδριάντες, του Πλαπούτα ούτε μια πλάκα.

Arcadians